Maqaalkani waxa uu iftiiminaya khatarta sii kordheysa ee ku wajahan baasaboorrada diblomaasiga iyo shaqaalaha ( service) ee Soomaaliya. Waxa uu si gaar ah u dul istaagayaa faragelinta sharci-darrada ah ee ay ku hayso Hay’adda Socdaalka iyo Jinsiyadda, iyado si madax-bannaan u daabacayso ama u cusbooneysiineyso baasaboorrada ay masuulka ka tahay Wasaaradda Arrimaha Dibadda, iyadoon ka helin oggolaansho qoraaleed.

Sidoo kale, maqaalka wuxuu bogaadinayaa dadaalka ay wado Wasaaradda Arrimaha Dibadda si loo ilaaliyo sharafta iyo sumcadda baasaboorka Soomaaliyeed.

Faragelinta Hay’adda Socdaalka

Waxaa isa soo taraya walaaca laga qabo qaabka ay u socdaan maamulka iyo bixinta baasaboorrada u gaarka ah Wasaaradda Arrimaha Dibadda, gaar ahaan noocyada diblomaasiga iyo Shaqada . Xogaha la xaqiijiyay ayaa muujinaya in Hay’adda Socdaalka iyo Jinsiyadda ay marar badan si madaxbannaan u daabacday ama u cusbooneysiisay baasaboorradan, iyadoo aysan jirin oggolaansho rasmi ah oo qoraal ah oo ka yimid Wasaaradda Arrimaha Dibadda, taas oo si cad uga hor imaanaysa sharciga dowliga ah ee Somaliya iyo nidaamka caalamiga ah ee loo maro baasaboorrada diblomaasiga.

Waxaa taa ka sii daran, mararka qaar Hay’adda Socdaalka ayaa si iskeed ah u ansixisay, u daabacday ama u cusbooneysiisay baasaboorrada diblomaasiga iyo kuwa adeegga, xitaa iyadoo siinaysa shaqaalaheeda, taasoo aan marnaba waafaqsanayn xeerarka iyo awoodda sharciga. Tani waa arrin khatar weyn leh, waxayna wiiqeysaa haybadda dowladnimo iyo madax-bannaanida siyaasadda wasaaradda arrimaha dibadda.

Sharciga Somaliya iyo Doorka Wasaaradda Arrimaha Dibedda

Sida ku cad hab-dhaqanka dowliga ah ee Somaliya iyo xeerarka caalamiga ah, bixinta, ansixinta iyo cusbooneysiinta baasaboorrada diblomaasiga ah waa awood u gaar ah Wasiirka Arrimaha Dibadda. Marka Wasiirka uu si rasmi ah u ansixiyo baasaboorka:

Qofka waxaa loo aqoonsanayaa inuu metelo Dowladda Federaalka Soomaaliya
Waxaa cadeyn u ah inuu hayo xil rasmi ah ama safar rasmi ah ugu baxay magaca dowladda
Socdaalkiisu wuxuu xambaarsan yahay mas’uuliyad iyo dan qaran

Marka oggolaanshahaasi la helo, waa waajib in Hay’adda Socdaalka ay si buuxda ugala shaqeyso daabacaadda iyada oo Wasaaradda si joogto ah ula socota. Ma aha in hay’ad kale ay si madax-bannaan uga shaqeyso arrin qaran oo xasaasi ah.

Khatarta Ka Dhalanaysa: Heshiisyadii Socdaalka oo Halis Galay

Wasaaradda Arrimaha Dibadda ayaa dadaal xooggan ugu jirta sidii loo kordhin lahaa awoodda baasaboorka diblumaasiga iyo kan shaqada, iyadoo Somaliya gashay heshiisyo muhiim ah oo ku saabsan visa on arrival iyo visa exemption la leh dalal ay ka mid yihiin: Masar, Azerbaijan, Libya, Indonesia , iyo kuwo kale oo la filayo in ay soo raacaan.

Haddana, hab-dhaqanka sharci-darrada ah ee Hay’adda Socdaalka ayaa caqabad ku ah dadaalladaasi.

“Haddii aan la helin nidaam mideysan oo sax ah, dalalka heshiisyada socdaal nala galay waxay xaq u leeyihiin inay joojiyaan aqoonsiga baasaboorkeenna, taas oo saameyn xun ku yeelan karta dhammaan howlaha diblomaasiyadda iyo safarrada rasmiga ah,” ayuu yiri ilo diblomaasiyadeed oo la hadlay Wargeyska Qaranka.

Waxaa sidoo kale xusid mudan in ilaa iyo hadda Wasaaradda Arrimaha Dibadda aysan haysan tiro sax ah oo ku saabsan dadka haysta baasaboorrada diblomaasiga iyo Kan shaqada (service). Taasi waxay dhalisay jahwareer iyo kalsooni-darro caalami ah.

Mahadnaq: Wasaaradda Arrimaha Dibadda oo Gudanaysa Waajibaadkeeda

Waxaan si gaar ah ugu mahadcelinaynaa Wasaaradda Arrimaha Dibadda shaqada hufan ee ay ka hayso ilaalinta sumcadda baasaboorka iyo matalaadda dalka. Wasaaraddu waxay si joogto ah ugu taagan tahay:

In la dhiso kalsoonida caalamiga ah ee baasaboorka Soomaaliya
In la ilaaliyo xuduudka sharciyadeed ee maareynta baasaboorrada
In la hubiyo in baasaboorrada loo adeegsado ujeedo rasmi ah oo kaliya

Wasaaraddu sidoo kale waxay bilaawday dib-u-eegis ku saabsan habka loo bixiyo baasaboorrada diblomaasiga iyo adeegga, si loo xaqiijiyo in dadka loo sameynayo ay yihiin kuwo xaq u leh.

Gunaanad: Waa Waqti La Xisaabtamo – Baasaboorku Waa Karaamada Qaranka

Baasaboorka diblomaasiga ah ma aha waraaqda safarka keliya – waa wejiga rasmiga ah ee dowladda, waa astaanta qaranimada, waana sumcadda qaranka iyo diblomaasiyadeed oo muhiim u ah magaca Soomaaliya.

Haddii aan si degdeg ah wax looga qaban:

Faragelinta sharci-darrada ah ee Hay’adda Socdaalka
La’aanta nidaam mideysan oo xoojinaya wada shaqeynta hay’adaha
Kala dambeyn xumo iyo mas’uuliyad la’aan ka jirta daabacaadda baasaboorrada

… waxaa dhici doonta in:

Dalal badan ay joojiyaan aqbalaadda baasaboorka Soomaaliyeed
Diblumaasiyiinta Soomaaliyeed loo arko kuwo aan matalin dowladda si sharci ah
Sumcadda iyo sharafta dalka ay si weyn hoos ugu dhacdo

Baasaboorka diblomaasiga iyo Kan shaqada (service) waa wejiga dowladda – haddii wejigaas la ceebeeyo, dowladnimada lafteeda ayaa dhaawacmayso.

Digniin

warbixintaan waxaa qaranu soo diray shaqaale ka shaqeeya dowlada oo doonaya in wax la saxo